بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی البرز؛ فرصتی برای تقویت همبستگی
باهره حیدری- در روزگاری که جامعه با چالش‌هایی مانند تغییر نسل، جنگ روایت‌ها و کاهش سرمایه اجتماعی روبه‌روست، بازخوانی میراث دفاع مقدس و گفتمان مقاومت، نه فقط یک نیاز فرهنگی، بلکه راهبردی برای تقویت وحدت ملی است. از این زاویه، کنگره ملی ۵۵۰۰ شهید استان البرز تنها یک برنامه یادبود نیست؛ بلکه فرصتی راهبردی برای بازسازی هویت انقلابی در جامعه امروز، به‌ویژه در استانی چون البرز با ترکیب متنوع فرهنگی و جمعیتی، به‌شمار می‌رود.
البرز؛ الگویی کوچک از ایران
استان البرز که از آن به‌عنوان «ایران کوچک» یاد می‌شود، با وجود سابقه کوتاه در تقسیمات کشوری، به‌دلیل موقعیت جغرافیایی، نزدیکی به پایتخت و مهاجرپذیری بالا، همواره در میانه تحولات فرهنگی، سیاسی و امنیتی کشور قرار داشته است. برگزاری کنگره‌ای در این سطح و با این وسعت در چنین استانی، آزمونی جدی برای سنجش ظرفیت انسجام‌بخشی فرهنگ ایثار و شهادت در بستر یک جامعه متکثر است.
داود پاشایی، دبیر اجرایی کنگره، با نگاهی راهبردی به این مسئله، تأکید می‌کند که پیام مقام معظم رهبری به کنگره‌های استانی، بیش از آن‌که جنبه نمادین داشته باشد، نقش فعالی در شکل‌گیری هویت منسجم استانی ایفا می کند و می‌تواند در البرز نیز زمینه‌ساز هم‌گرایی فرهنگی و تقویت هویت بومی شود.
کنگره‌ای فراتر از یادبود: احیای گفتمان مقاومت در دل رسانه و هنر
ابراهیم شریفی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان البرز، در افتتاحیه رویداد رسانه‌ای «راسخون»، به‌درستی از کنگره شهدا به‌عنوان یک «میدان فرهنگی با اجر معنوی» یاد کرد. او با اشاره به نقش رسانه‌های استان در همراهی بی‌چشم‌داشت با رویدادهای فرهنگی، بر اهمیت جایگاه رسانه در تثبیت روایت رسمی جمهوری اسلامی از دفاع مقدس تأکید دارد.
این در حالی‌ست که سه جشنواره تخصصی در حوزه‌های نمایش، موسیقی و هنرهای تجسمی، با هدف «تولید محتوای راهبردی» و نه صرفاً برنامه‌سازی، طراحی شده‌اند. این سیاست فرهنگی هوشمندانه، نشان می‌دهد که کنگره شهدا در البرز، می‌کوشد از چارچوب بزرگداشت‌های سنتی فراتر برود و گفتمان ایثار را به قالب‌های هنری قابل انتقال به نسل جوان بدل سازد.
رسالت رسانه؛ انتقال گفتمان شهدا از نخبگان به کف جامعه
یکی از مهم‌ترین نکاتی که از دل سخنان مسئولان برجسته می‌شود، تمرکز بر گفتمان‌سازی پس از برگزاری کنگره است. پاشایی با تصریح این مسئله که «کار اصلی رسانه‌ها بعد از کنگره آغاز می‌شود»، خواستار مشارکت مستمر اصحاب فرهنگ و رسانه در انتقال گفتمان شهدا به «عمق جامعه» شد.
در فضایی که افکار عمومی به‌شدت در معرض هجمه‌های رسانه‌ای و روایت‌های موازی قرار دارد، ایجاد وحدت روایی حول گفتمان شهادت، ضرورتی سیاسی برای تقویت اقتدار نرم جمهوری اسلامی به‌ویژه در نسل‌های جدید محسوب می‌شود.
از روایت تا راهبرد: کنگره شهدای البرز و سیاست فرهنگی نوین
سخنان مسئولان و ماهیت برنامه‌ها، حاکی از تغییر رویکردی در سیاست‌های فرهنگی کشور است. تأکید بر تولید محتوای ماندگار، بهره‌گیری از ظرفیت هنرهای نوین، مشارکت تشکل‌های رسانه‌ای، و تدوین برنامه‌هایی با مخاطب کودک و نوجوان، همگی نشانه‌هایی از گذار تدریجی از روایت‌گری سنتی به روایت‌گری چندرسانه‌ای هدفمند است.
سید محمود سرباز، معاون هنری و سینمایی اداره کل ارشاد البرز، با تشریح جزئیات جشنواره‌ها، از طراحی دقیق و متنوع برنامه‌ها برای مخاطبان گوناگون سخن گفت؛ از اجرای موسیقی‌های سنتی تا رپ، از نقاشی کودک تا نمایش خیابانی. این نشان می‌دهد که درک درستی از مخاطب‌شناسی فرهنگی در طراحی این کنگره لحاظ شده است.
کنگره‌ای برای بازسازی سرمایه اجتماعی
کنگره شهدای البرز، اگرچه در ظاهر رویدادی فرهنگی است، اما در لایه‌های عمیق‌تر، می‌تواند به بازسازی سرمایه اجتماعی در استان و تقویت گفتمان وحدت ملی کمک کند. در کشاکش چالش‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور، سرمایه‌گذاری روی میراث مقاومت و ایثار، نه تنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه راهبردی برای تقویت انسجام داخلی است.
اگر این کنگره بتواند با استمرار برنامه‌ها، مشارکت مردمی و هوشمندی در انتقال مفاهیم به نسل جدید همراه شود، خواهد توانست الگویی موفق از دیپلماسی فرهنگی داخلی ارائه دهد؛ الگویی که البرز را نه‌فقط به محل برگزاری یک رویداد، بلکه به قلب تپنده گفتمان مقاومت در جغرافیای فرهنگی کشور بدل می‌کند.