وضعیت منابع آب کرج بحرانی است؛ استفاده از پساب تنها راه نجات

به گزارش پیام آشنا، مهندس محمد جهانشاهی، مدیر امور منابع آب شهرستان کرج، با اشاره به تداوم خشکسالی در سال‌های اخیر اعلام کرد: در حال حاضر برای چهارمین سال متوالی با کاهش منابع آبی نسبت به متوسط سرانه و آورد سالانه مواجه‌ایم و در یکی از شدیدترین دوره‌های خشکسالی پنجاه سال اخیر قرار داریم.

وی با تشریح وضعیت سد کرج به عنوان مهم‌ترین منبع تأمین آب استان افزود: در حال حاضر تنها حدود ۶۱ میلیون مترمکعب آب در پشت سد کرج ذخیره شده، در حالی‌که ظرفیت کامل این مخزن ۱۷۹ میلیون مترمکعب است؛ به عبارتی تنها ۳۴ درصد مخزن پُر است. این در شرایطی است که وارد دومین ماه بهار شده‌ایم. در همین زمان از سال گذشته، مخزن ۴۸ درصد پُر بوده و امسال شاهد کاهش ۱۴ درصدی نسبت به آن زمان هستیم.

جهانشاهی همچنین به وضعیت بارندگی‌ها اشاره کرد و گفت: متوسط بارندگی امسال نسبت به سال گذشته که خود یک سال خشک بود، ۲۵ درصد کاهش یافته است. این موضوع به‌طور مستقیم منابع آب سطحی را تحت تأثیر قرار داده و باعث شکنندگی شدید منابع آبی استان شده است.

افزایش جمعیت و کاهش بارش، دو عامل اصلی افت منابع آب زیرزمینی در کرج

او با تأکید بر تأثیر متقابل منابع آب سطحی و زیرزمینی، ادامه داد: در دهه گذشته، به دلیل تداوم خشکسالی، همواره با افت منابع آب زیرزمینی مواجه بوده‌ایم. این افت ناشی از دو عامل است؛ یکی کاهش آورد که وابسته به بارش است و دیگری افزایش برداشت که با رشد نیاز آبی در استان به ویژه در مناطق پُرجمعیتی چون کرج مرتبط است.

بر اساس آمار ارائه‌شده، در دو دهه گذشته استان البرز با افزایش سالانه حدود ۷۰ میلیون مترمکعب افت منابع آب زیرزمینی مواجه بوده است.

در همین راستا، طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب با ۱۵ پروژه کلیدی در استان در حال اجراست. این طرح شامل اقدامات نرم‌افزاری مانند اطلاع‌رسانی، جلسات آموزشی با ذی‌نفعان، نهادها، رسانه‌ها و NGOهای حوزه آب و نیز اقدامات سخت‌افزاری مانند انسداد چاه‌های غیرمجاز، توقیف تجهیزات غیرقانونی برداشت آب و نصب کنتورهای هوشمند بر چاه‌های مجاز است.

کاهش ۲۵۰ میلیون مترمکعبی مصرف آب کشاورزی در البرز

مدیر امور منابع آب کرج گفت: در پنج سال گذشته در بخش کشاورزی اقدامات مهمی انجام شده است. با توسعه سامانه‌های نوین آبیاری تحت فشار و آموزش‌های مداوم، و تعامل با جهاد کشاورزی میزان برداشت آب کشاورزی از ۷۵۰ میلیون مترمکعب در سال به حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.

او با اشاره به سهم‌بندی مصرف آب در استان گفت: بر خلاف میانگین کشوری که ۹۲ درصد آب در بخش کشاورزی، شش درصد در حوزه شرب و 2 درصد صنعت مصرف می‌شود، در استان البرز به‌دلیل تراکم بالای جمعیت، ۳۶ درصد آب، صرف شرب، ۲۰ درصد در صنعت و مابقی در کشاورزی مصرف می‌شود.»

وی درباره تصمیمات مهم سال ۱۴۰۳ در زمینه کنترل فرونشست نیز گفت: در پی تشدید افت منابع زیرزمینی و بروز پدیده فرونشست، از آبان‌ماه سال گذشته بر اساس دستور وزارت نیرو، هرگونه کف‌شکنی در چاه‌های کشاورزی در دشت‌هایی با افت شدید ممنوع شده است. این تصمیم با هدف تأمین پایدار آب شرب اتخاذ شده، هرچند که مشکلاتی برای کشاورزان به همراه داشته است.

به گفته جهانشاهی، تنها در سال گذشته بیش از ۱۳۵۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان البرز مسدود شده که ۲۰۶ حلقه آن مربوط به شهرستان‌های فردیس و کرج بوده است.

وی در پایان با تأکید بر لزوم تغییر رویکرد در مدیریت منابع آب گفت: در کشور ما سه منبع آب وجود دارد: آب سطحی، آب زیرزمینی و پساب. با توجه به اتمام ظرفیت منابع زیرزمینی، تنها راه نجات، استفاده گسترده از پساب تصفیه‌شده است. این موضوع، نیازمند سرمایه‌گذاری، همکاری دستگاه‌های اجرایی و تسهیل مشارکت بخش خصوصی در حوزه‌های شرب، کشاورزی و صنعت است.