آلودگی هوا، عامل رشد ۱۳ درصدی ابتلا به سرطان در سال ۱۴۰۲ 

کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: بر اثر تشدید آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲، تشدید ۱۱ درصدی بیماری‌های ریوی،‌ رشد ۱۳ درصد سرطان، افزایش ۱۸ درصد سکته مغزی و رشد ۱۷ درصد بیماری‌های مغزی را  نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته‌ایم.

سلیمانی پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی میانگین غلطت جهانی ذرات کمتر از 2.5 میکرون به عنوان اصلی‌ترین آلاینده هوا، حدود 15 میکروگرم در هر مترمکعب است که در هیچ یک از شهرهای ما در این حد نیست و غلظت آن بالاتر است.

غلظت pm 2.5 در زابل، 33 برابر استاندارد جهانی

وی افزود: بالاترین میزان ذرات pm 2.5 مربوط  به شهر زابل است که شدت آن 33 برابر استاندارد سازمان جهانی بهداشت و کمترین شدت مربوط به شهر سنندج است. در تهران نیز 353 روز غظلت ذرات کمتر از 2.5 بالاتر از رهنودهای سازمان بهداشت جهانی بوده است، این آمار نشان می‌دهد که شرایط انتشار این ذرات در کشور ما مناسب نیست.

این پژوهشگر درباره خسارات آلودگی هوا نیز گفت: کاهش بهره‌وری، کاهش سلامت و تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی، سرطان و سکته مغزی، خسارت زیرساخت‌ها و کشاروزی، کاهش گردشگری، کاهش کیفیت زندگی، کاهش عملکرد تحصیلی و مهاجرت نخبگان است. بر اثر تشدید آلودگی هوا در سال 1402، تشدید 11 درصدی بیماری‌های ریوی،‌ رشد 13 درصد سرطان، افزایش 18 درصد سکته مغزی و رشد 17 درصد بیماری‌های مغزی را نسبت به سال 1401 داشته‌ایم.

سلیمانی درباره برآورد خسارت آلودگی هوا نیز توضیح داد: برآورد خسارات در ایران از مراجع مختلفی انجام شده است که این میزان تا 597 همت در سال 1402، معادل 12 میلیارد دلار بوده است.

تنها 5 درصد ناوگان فرسوده اسقاط شده است

وی درباره اسقاط خودرو فرسوده نیز گفت: روند اسقاط خودرو از سال 1402، بر اساس قانون ساماندهی خودرو افزایشی شده و در 6 ماه اول سال 1402،  141 هزار و239 مورد اسقاط انجام شده که رشد خوبی است اما هنوز با آمار سال 1393 که 130 هزار خودرو فرسوده اسقاط شده؛ فاصله دارد. در برنامه هفتم آمده است که 500 هزار خودرو فرسوده در سال باید اسقاط شود اما از سال 1396 هنوز به این آمار نرسیده‌ایم.

وی ادامه داد: با توجه به قانون ساماندهی صنعت خودرو، 20 درصد خودروها در قرعه‌کشی باید به صاحبان خودرو فرسوده می‌رسید که این امر محقق نشده است. همچنین وزارت نفت و صمت مکلف بودن تسهیلاتی برای نوسازی خودروهای فرسوده فراهم کنند که این آمار هم مغفول مانده است. با وجود این که یک خودرو فرسوده 20 برابر یک خودرو عادی تولید آلایندگی می‌کند، در حدود 5 درصد ناوگان فرسوده اسقاط شده و روند خوبی نیست.

درصد غیرمجاز گوگرد در مازوت مصرفی نیروگاه‌ها

کارشناس مرکز پژوهش‌های مرکز شورای اسلامی درباره مقدار بالای گوگرد در مازوت کشور هشدار داده و گفت: استاندارد بین‌المللی درصد حجمی گوگرد در  مازوت 0.2 درصد است ما در کشور ما این میزان به 3.5 یا گاهاً بیشتر از این مقدار می‌رسد که بسیار خطرناک است.

سلیمانی گفت: متأسفانه برخی مصوبات قانون هوای پاک را تحت تأثیر قرار داده و موادی از آن را حذف می‌کند. به عنوان مثال بر اساس مصوبه شورای امنیت وزارت نیرو با همکاری وزارت نفت مکلف شدند تا نسبت به جایگزین مصرف گاز با نفت کوره با حداکثر 40 میلیون لیتر اقدام کنند. این درحالی است که در ماده 13 قانون هوای پاک آمده است که یک سال پس از اجرای این قانون کلیه مراکز باید از سوخت استاندار استفاده کنند اما از 11 میلیون لیتر سوخت در مراکز تنها  44 هزار لیتر سوخت یورو 4 تولید می‌شد.

موتورسیکلت‌های آلاینده بدون معاینه فنی تردد می‌کنند

وی درباره شرایط معاینه فنی در کشور نیز گفت: در کل کشور 35 میلیون خودرو در حال تردد هستند که 4 میلیون خودرو کمتر از 4 سال و مابقی مشمول معاینه فنی هستند. از این تعداد 12 میلیون خودرو به این مراکز مراجع کرده که 9 میلیون قبول و 21 درصد مردود شده‌اند. همچنین 2 میلیون خودرو سنگین در این مراکز پذیرش شده‌اند.

وی افزود: نکته نگران کنده درباره 13 میلیون موتورسیکلت در کشور است که از ابتدای قانون هوای پاک، تنها 6 هزار دستگاه موتورسیکلت به معاینه فنی مراجعه کرده‌اند.

6 دلیل عمده اجرا نشدن قانون هوای پاک

این کارشناس درباره تکالیف قانون هوای پاک نیز گفت: 61 درصد تکالیف ناقص، 12 درصد انجام و 27 درصد قانون اصلاً اجرا نشده است. 6 دلیل عمده عدم موفقیت قانون هوای پاک، کمبود منابع مالی، اولویت نبودن آلودگی هوا در کشور، عدم وجود نظارت کافی، ناهماهنگی دستگاه‌ها، تفسیر شخصی قانون و ایرادات متن قانون بوده است.

تجدیدپذیر نداریم!

سلیمانی درباره بندهای مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر در قانون نیز گفت: بر اساس قانون هوای پاک، وزارت نیرو مکلف بود 30 درصد برق کشور را از تجدیدپذیرها تامین کند اما این آمار اکنون به 2 درصد رسیده است.

وی یک ایراد قانون هوای پاک را مربوط به خودروها دانست و عنوان کرد: در متن قانون تعیین استاندارد سوخت و آلایندگی خودروها داخلی اعلام شده در صورتی که در تمام دنیا این استانداردها بین‌المللی بوده است.

ضرورت تامین اعتبار برای رسیدن به هوای پاک

کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان خاطرنشان کرد: ضرورت دارد که بحث تامین اعتبار برای قانون هوای پاک مورد توجه قرار گیرد. در این راستا یک برنامه 5 ساله بلندمدت و برنامه 2 ساله کوتاه مدت با راهکارهای کم هزینه و زودبازده همزمان با تامین اعتبارات در دستور کار قرار گرفته و پیگیری می‌شود.