بازگشت شترها به اطراف تالاب صالحیه!

رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و مناطق اداره کل محیط زیست البرز گفت: شرایط اکولوژیکی تالاب صالحیه نسبت به قبل بسیار تنزل پیدا کرده و حضور دام‌های سنگین مثل شتر در این محدوده باعث از بین رفتن پوشش گیاهی آن شده است.

حمزه مشایخی درباره وضعیت تالاب صالحیه گفت: از گذشته وجود آب‌های سطحی ناشی از سیلاب‌ها در منطقه تالاب صالحیه باعث می‌شد که سطح آب زیر زمینی در این منطقه بالا و خاک منطقه تالاب صالحیه یک رطوبت نسبی داشته باشد.

وی افزود: تالاب در راستای کارکرد خود پذیرای سیلاب‌ها بوده و در بخش دیگر با برخورداری از این ویژگی از بروز ریزگردها جلوگیری می‌کرد و خاک آن با این روند تثبیت می‌شد.

مشایخی ادامه داد: در دو دهه اخیر در اثر شرایط کشاورزی، مصرف بیش از حد منابع آبی و احداث زهکشی در منطقه، سطح آب زیرزمینی منطقه تالاب پایین‌تر رفته و نقش محافظتی که در برابر ریزگردها داشته کمتر شده است.

مشایخی ادامه داد: در حال حاضر تالاب نسبت به دو دهه اخیر خشک‌تر شده و در نتیجه زهکشی، خاک منطقه خشک و ریزگردها تشدید شده است. البته عرصه تالابی آن تالاب فصلی است که با جریانات آب سطحی که به صورت سیلاب وارد دشت می‌شد، زنده بود و کارکرد خود را کماکان انجام می‌داد.

وی با اشاره به تاثیر احداث زهکش در این منطقه بیان کرد: ایجاد زهکش به طول ۴۵ کیلومتر در داخل این منطقه، مهترین اثر آن، تسریع در خروج آب‌های سطحی منطقه بوده‌ است. چرا که میزان سیلابی که وارد دشت می‌شد و می‌توانست بخشی از آن در دشت مانده و بخش دیگر در خاک نفوذ کند، با این زهکشی از منطقه خارج شده و باعث از بین رفتن پوشش گیاهی آن شده است.

مشایخی گفت: در حالی که طی سال‌های اخیر بسیاری از این عرصه‌ها توسط منابع طبیعی بوته‌کاری شده است، اما کاشت این بوته‌ها با توجه به کاهش سطح منابع آبی منطقه، خود مشکلاتی را به وجود آورده است‌. بنابراین ما باید با یک برنامه مدون به سمت احیاء آن حرکت کنیم.

وی اظهار کرد: وضعیت فعلی تالاب صالحیه که طی سالیان در اثر بارگذاری‌های متعدد، احداث سدها، بهره برداری غیر مجاز از آب زیرزمینی ایجاد و باعث تغییر شرایط آن شده است، نیازمند برنامه‌ای است که در قالب مطالعه مدون و یکپارچه همه موارد را در بر بگیرد.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و مناطق اداره کل محیط زیست البرز مطرح کرد: اقدامات زیادی برای بهبود وضعیت تالاب انجام شده‌است. همچنین حضور پررنگ انجمن‌ها، مشارکت مردمی و رسانه‌ها را در این عرصه داشتیم. به طوری که باعث شد، وضعیت تالاب صالحیه در استان به‌عنوان یک مشکل شناخته شود.

وی ادامه داد: مجموعه استان در موقعیت‌های مختلف به این موضوع پرداخته و مطالعه‌ای را هم در حال انجام داریم. اقدام دیگر مطالعات تعیین نیاز آبی بوده که محیط زیست بر اساس بند ۲ تالاب‌ها موظف است انجام داده‌ و به وزارت نیرو نتیجه را اعلام کند.

مشایخی گفت: وزرات نیرو هم موظف است به استناد بند ۲ نسبت به تامین آب مورد نیاز منطقه اقداماتی را انجام دهد. اما موضوعی که مطرح می‌شود، این است که حوزه آبریز یک میزان آبی را دارد و برای آن برنامه ریزی‌هایی شده است و این را باید وزارت نیرو مجددا بررسی کرده و عرصه و محدوده تالاب را در این زمینه ببیند.

مشایخی یادآور شد: به هر حال مسائل آب و حق آبه این محدوده از گذشته بوده و زهکشی هم احداث شده است. اما برگرداندن این شرایط به قبل خیلی دشوار خواهد بود. با این حال اداره کل محیط زیست طی این مدت تلاش کرده و در این راستا، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب حق آبه را به صورت فصلی طی بهمن تا اردیبهشت دریافت کردیم و شرکت آب منطقه‌ای و سایر نهادهای مربوطه هم به ما کمک کرده‌اند.

وی افزود: نهادهای مربوطه معتقد هستند مابقی اقدامات از طرف وزارت نیرو باید به آنها ابلاغ شود و اگر این اتفاق بیفتد در بخش تامین حق آبه تالاب کمک زیادی خواهد بود. بخش دیگری از وضعیت تالاب مربوط به زهکش است که رفع آن به سادگی امکان پذیر نیست. اما باید ببینیم برنامه مطالعاتی محیط زیست چه پیشنهاداتی را می‌دهد که بتوانیم اثرات اقدامات مشکل آفرین گذشته در مورد تالاب را کاهش دهیم.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و مناطق اداره کل محیط زیست البرز خاطرنشان کرد: بخش دیگر مشکلات تالاب مربوط به حضور دام‌ها و شترها است که باعث از بین بردن پوشش گیاهی منطقه می‌شود. به هر حال شرایط اکولوژیکی تالاب نسبت به قبل بسیار تنزل پیدا کرده و حضور دام‌های سنگین مثل شتر در این محدوده باعث از بین رفتن پوشش گیاهی آن شده است.

وی گفت: همه این موارد متاثر از وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم منطقه است. گرچه به صورت غیر مجاز در این منطقه هستند و این مورد هم بایستی در یک برنامه مدون پیگیری شود.