احتمال سویه شناسایی نشده در ایران؟
بسیاری از ویروس‌ها علائم مشابه دارند و اصطلاحا به آنها شبه‌آنفلوآنزا گفته می‌شود. مگر این که تشخیص آزمایشگاهی قطعی وجود داشته باشد.
با توجه به شباهتی که بین انواع ویروس‌ها از جمله کرونا، راینوویروس‌ها، آنفلوآنزا و حتی ویروس‌های عامل سرماخوردگی مشاهده می‌شود، افتراق آنها براساس علائم بالینی دشوار است. به همین دلیل نمی‌توان اظهار نظر دقیق و قطعی بر اساس علائم بالینی داشت.
همشهری آنلاین – مریم سرخوش: متخصصان از گسترش موج آنفلوانزا و تکمیل بخش‌های ICU بیمارستان‌های کشور خبر می‌دهند و برخی پزشکان هم می‌گویند که موج جدید بیماری ناشی از افزایش ابتلا به کروناست.
این در حالی است که تقریبا یک ماه پیش اخباری مبنی بر شناسایی سویه جدید کووید19 به نام XEC و سرعت گسترده آن در جهان منتشر شد. سویه‌ای که اولین بار در ایتالیا شناسایی شد و پس از آن استرالیایی‌ها از افزایش قابل توجه بستری‌ها به ویژه میان سالمندان به دلیل ابتلا به این سویه خبر دادند.
XEC علائمی از جمله تنگی نفس، تب بالا، بدن‌درد شدید، سردرد، آبریزش بینی، گلودرد، از دست دادن حس بویایی و چشایی، سرفه‌های مداوم و احساس خستگی و فرسودگی دارد. درست شبیه علائمی که این روزهای بسیاری از بیماران از آن گلایه می‌کنند.
کیانوش جهانپور، سخنگوی سابق وزارت بهداشت درباره این که چرا گفته می‌شود، آمار ابتلا به آنفلوآنزا از سایر بیماری‌های تنفسی بیشتر است، اما بیماران علائمی شبیه به سویه جدید کرونا دارند به همشهری آنلاین می‌گوید: با توجه به شباهتی که بین انواع ویروس‌ها از جمله کرونا، راینوویروس‌ها، آنفلوآنزا و حتی ویروس‌های عامل سرماخوردگی مشاهده می‌شود، افتراق آنها براساس علائم بالینی دشوار است. به همین دلیل نمی‌توان اظهار نظر دقیق و قطعی بر اساس علائم بالینی داشت.
به گفته جهانپور، بسیاری از ویروس‌ها علائم مشابه دارند و اصطلاحا به آنها شبه‌آنفلوآنزا گفته می‌شود. مگر این که تشخیص آزمایشگاهی قطعی وجود داشته باشد.
او تاکید می‌کند: شواهدی که در حال حاضر داریم، این است که تا پایان آذر بر اساس نتایج اعلام شده از سوی آزمایشگاه ملی آنفلوآنزا و شبکه آزمایشگاهی متصل به آن، همچنین مکانیسم دیده‌وری در مجموعه وزارت بهداشت و معاونت بهداشتی، شیوع آنفلوآنزا با شرایط بستری یا درمان سرپایی آمار بیشتری دارد. اولویت بعد راینوویروس‌ها هستند و کووید19 هم در مرحله بعدی قرار دارد. طبق آماری که وجود دارد، شیوع کرونا حدود یک سوم آنفلوآنزای A به ویژه نوع H1N1 در هفته‌های گذشته بوده است.
آیا تست‌ها جوابگو نیست؟
سخنگوی سابق وزارت بهداشت، در پاسخ به این سوال که آیا نبود تست‌های به‌روزشده در کشور برای سویه‌های جدید کرونا می‌تواند یکی از دلایل تشخیص ابتلا به کرونا باشد، عنوان می‌کند: احتمال این اتفاق هست و به نوع تست بستگی دارد. اما لزوما تست منفی به معنای رد کردن ابتلا به کووید19 نیست. از لحاظ فنی نمی‌توانم دقیق در این باره نظری بدهم چون باید مشخص شود که کدام سویه با کدام تست همخوانی ندارد و نتایج منفی کاذب گزارش می‌کند. باید بدانیم که چه سویه‌ای وجود دارد و از لحاظ آزمایشگاهی در این باره کار شده باشد.
احتمال سویه شناسایی نشده در کشور؟
او درباره این که آیا احتمال شیوع یک سویه جدید از کرونا و عدم شناسایی آن در جهان وجود دارد که به ایران هم رسیده باشد، توضیح می‌دهد: هر سویه و موتاسیون جدید از ویروس‌ها ممکن است در هفته‌ها و ماه‌های اول در جهان گزارش نشود. زمانی هم که اولین موارد ویروس کووید19 گزارش شد تا زمان تشخیص و اعلام رسمی در چین، حداقل دو تا سه ماه، بین مشاهده اولین موارد تا گزارش نهایی فاصله وجود داشت.
چرا علائم کرونا بیشتر است؟
بسیاری از بیماران علائم مشابه با کرونا را گزارش می‌کنند، از نفس‌تنگی و سرفه‌های مداوم گرفته تا ضعف شدید بدنی. جهانپور در این باره بیان می‌کند: این علائم متفاوت با آنفلوآنزا نیست. همه اینها سندرم‌های شبه آنفلوآنزا هستند. حتی اگر کووید هم باشند، علائم این بیماری همپوشانی زیادی با آنفلوآنزا دارد و نمی‌توان، بین این علائم بالینی افتراق داد.
اما به گفته این پزشک یک مساله بسیار مهم‌تر وجود دارد که باید به آن توجه جدی شود. او در توضیح بیشتر بیان می‌کند: دغدغه جدی‌تر این است که در مورد واکسیناسیون کرونا پروتکل مشخصی نداریم. یعنی بعد از دو مرحله‌ای که واکسیناسیون (تابستان و پاییز 1400) در کشور انجام شد، درباره تولید داخل و واردات واکسن شاهد یک توقف هستیم و کسی هم به این موضوع توجه نمی‌کند.
جهانپور ادامه می‌دهد: در 1401 قطعا آمار مرگ و میر ناشی از فاصله با واکسیناسیون کرونا به دلیل سویه‌های جدید را داشتیم. آمار فوتی‌های آن سال حاکی از افزایش غیرمتعارف و غیرنرمال بود و این می‌تواند ناشی از یک همه‌گیری سویه‌های کووید19 و گذشت یکسال از آخرین زمانی بوده باشد که حداقل 70درصد جامعه واکسن را دریافت کرده بودند.
جهانپور با بیان ای که ما واکسن‌های سویه‌های جدید را وارد نکردیم و این یک دغدغه مهم است، عنوان می‌کند: واکسن‌های به روز شده خارجی را در دسترس مردم به ویژه افراد پرخطر قرار ندادیم. از سوی دیگر از تولید داخل هم حمایت نکردیم که خودشان را بروزرسانی و واکسن برای سویه‌های جدید تولید کنند. شاهد یک توقف و ایستایی در حوزه واکسیناسیون کووید19 هستیم که یک غدغه جدی است. امروز اگر هر فردی به دلایل مختلف خواهان تزریق واکسن به روز کرونا باشد، هیچ جا در دسترس نیست.
وضعیت در جهان چطور است؟
سخنگوی سابق وزارت بهداشت، درباره این‌که آیا این وضعیت در کشورهای دیگر هم وجود دارد، بیان می‌کند: در کشورهای توسعه‌یافته واکسن‌ها به روز و حتی واکسن‌های چند سویه تولید شده است. افراد با هزینه شخصی یا تجویز پزشک می‌توانند این واکسن‌ها را تزریق کنند. ما هم در کشور باید واکسن‌های به روز شده کرونا را به صورت وارداتی یا تولید داخلی، تامین و در داروخانه‌ها توزیع می‌کردیم که مردم بتوانند مشابه واکسن‌های آنفلوآنزا، آنها را حداقل با هزینه شخصی خریداری و تزریق کنند. اما این اتفاق رخ نداده است. این مساله یک عارضه جدی است و هر سویه جدیدی می‌تواند باعث نگرانی از بروز اتفاقات ناگوار باشد.