بی‌قانون و بی‌مسئولیت؛ کسی “اتاق فرار” را گردن می‌گیرد؟
پیام آشنا: اتاق‌های فرار در کرج تقریباً هیچ قانونی ندارند و تقریباً تمام شرکت‌کنندگان این را می‌دانند که اگر اتفاقی بیفتد خودشان باید پاسخگوی خودشان باشند.
خانه بازی بزرگسال را که در سال 1395 در ایران شکل گرفت، باید جزئی از فرهنگ کی‌پاپر یا همان فرهنگ کره‌ای دانست که وارد ایران شده است. هرچند زادگاه این بازی به سال 2007 ژاپن بازمی‌گردد، اما گسترش آن به کره‌جنوبی و پس از آن به ایران سبب شد این اتاق‌های بازی هم‌اکنون به یکی از جدی‌ترین موضوعات در حوزه سبک زندگی تبدیل شود و تغییراتی را در فرهنگ و سبک زندگی نوجوانان و جوانان ایران اسلامی ایجاد کند.
در خانه‌های بازی بزرگسال که تغییریافته نام اتاق‌های بازی است، قرار است نوجوانان و جوانان که بر اساس یک نظرسنجی صورت‌گرفته، بیشترین مشتریان آن افراد 18 تا 24 ساله هستند، در فضای حقیقی به بازی‌های مختلف معمایی، جنایی، طنز و یا حتی وحشتناک بپردازند.
در این مکان‌ها بیش از 500 نوع بازی در ژانرهای مختلف به مشتریان ارائه می‌شود و بازیکنان می‌بایست به‌صورت گروهی آن را انجام دهند و این بازی تک‌نفره انجام نخواهد شد.
احمد توده‌روستا یکی از گیم‌مسترها یا بازیگردانان این خانه‌های بازی، که با خبرنگار تسنیم در کرج گفت‌وگو کرده است، درباره این خانه‌های بازی گفت: خانه بازی، همان اتاق‌های فرار یا اتاق‌های ترس هستند که بازیکنان به‌مدت 60 تا 90 دقیقه بازی می‌کنند، و تلاش می‌شود در مدت زمان بازی اهداف، معماها، گره‌های داستان و… باز شود و برنده بازی مشخص شود.
این بازیگردان ادامه داد: در برخی از خانه‌های بازی، بنا به سلیقه و خلاقیت مدیران خانه بازی و یا بازیگردانان، بازی‌های فکری دیگری نیز تعبیه می‌شود، به‌عنوان مثال در برخی از خانه‌های بازی، بازی‌های کامپیوتری، میز بیلیارد، و یا فوتبال‌دستی نیز گذاشته می‌شود اما مهمترین و اصلی‌ترین دلیلی که مشتریان در این بازی‌ها شرکت می‌کنند، بازی‌های اتاق فرار یا اسکیپ‌روم هست.
علی معیری یکی از صاحبان این خانه‌های بازی در خصوص فعالیتش در این حوزه به خبرنگار تسنیم گفت: من کمتر از یک سال است که این خانه بازی را راه‌اندازی کرده‌ام و بیش از سه میلیارد تومان سرمایه را صرف تهیه اتاق‌های بازی، دوربین‌های فیلم‌برداری و… کرده‌ام تا بتوانم خدمات مناسبی را به مشتریان خود ارائه دهم.
این صاحب کسب‌وکار خانه بازی ادامه داد: مهمترین جاذبه این بازی این است که تنها بازی‌ای در کشور است که می‌توان به‌صورت خانوادگی آن را اجرا کرد.
خانه‌های بازی در ایران هیچ قانونی ندارند
از او می پرسم؛ “از کجا می‌دانید کسانی که به خانه بازی شما می‌آیند با یکدیگر نسبت خانوادگی دارند؟”، و پاسخ می‌دهد: این به من مربوط نیست؛ وقتی دختر یا پسر و یا جمعی از دختران و پسران وارد بازی می‌شوند من آنها را خانواده می‌بینم.
“احمد” یکی دیگر از بازیگردانان در خانه‌های بازی در کرج به خبرنگار تسنیم گفت: قوانین خاصی برای حضور در خانه‌های بازی وجود ندارد، امّا به‌عنوان مثال در کره‌جنوبی خانه‌های بازی نباید در تاریکی کامل باشند، و با این موضوع در کره‌جنوبی برخورد می‌شود، امّا در ایران هیچ قانونی نیست و برای آنکه جذّابیت بازی بالاتر باشد، در تاریکی محض بازی انجام می‌شود.
“احمد” ادامه داد: در کرج هر اتفاقی که در بازی بر سر بازیکنان بیفتد، مسئولیتی متوجه بازیگردان و صاحب این اتاق بازی نمی‌شود و تقریباً تمام شرکت‌کنندگان این را می‌دانند که اگر اتفاقی بیفتد خودشان باید پاسخگوی خودشان باشند.
او درباره اتفاقات خاص در حین بازی چه از لحاظ ایمنی و چه از لحاظ تداخل جنس مرد و زن توضیح داد و گفت: معمولاً در اتاق‌های بازی در کرج که من دیده‌ام، ایمنی را رعایت می‌کنند که مشکلی برای بازیکنان به‌وجود نیاید، اما به‌تعداد زیاد دیده‌ام که بسیاری از دختران و خانم‌هایی که برای بازی به اتاق‌های بازی می‌آیند و معمولاً هم نسبتی با آقایان حاضر در بازی ندارند، مورد تعرض قرار می‌گیرند، هرچند اگر این اتفاق در بازی‌های مجموعه ما بیفتد بازی را تمام می‌کنیم و فرد خاطی را از بازی اخراج می‌کنیم امّا همواره این موضوع هست و نمی‌شود آن را کتمان کرد.
احمد اضافه کرد: واقعیّت ماجرا این است که جذّابیت این بازی در همین است که دختر و پسر با هم بازی می‌کنند و اگر تفکیک جنسیتی شکل بگیرد دیگر کسی به این بازی نمی‌آید همان‌طور که ما می‌بینیم به‌ندرت گروهی وجود دارد که در آنها جنس مخالف نباشد.
او درباره ساعت فعّالیت این نوع خانه‌های بازی به خبرنگار تسنیم گفت: در کرج تقریباً همه خانه‌های بازی از ساعت 16 به بعد فعّالیت خود را آغاز می‌کنند، و اصولاً می‌بایست تا ساعت 24 فعّال باشند، اما خوب خیلی از مشتری‌ها تازه ساعت 23 و 24 برای بازی می‌آیند و تا صبح در این خانه‌های بازی هستند.
او ادامه داد: مثلاً خانه بازی خود ما، معمولاً در روزهای تعطیل تا صبح هم باز هستیم و ساعت 5 و 6 صبح تعطیل می‌کنیم.
از دختر و پسر نوجوانی که از یکی از این خانه‌های بازی بیرون می‌آیند، درباره بازی کردن آنان سؤالی پرسیدم، پاسخ آنها شنیدنی بود، آنها می‌گفتند: بازی زمانی در اتاق‌های فرار جذاب‌تر می‌شود که شرط‌بندی داشته باشید،
پرسیدم؛ “شرط‌بندی روی چه‌چیزی؟”، او ادامه داد: پول، دختر، ماشین، حتی در تیرماه امسال یکی از این خانه‌های بازی، تا یک میلیارد تومان شرط‌بندی در آنها انجام شده بود!
از او درباره اینکه “آیا پلیس برخوردی با این مجموعه‌ها نمی‌کند؟” پرسیدم و او پاسخ داد: عموماً دیگر یاد گرفته‌ایم، از ساعت 12 شب به بعد کرکره‌ها پایین می‌آید و اگر کسی هم بخواهد بیاید در می‌زند و وارد می‌شود و دوباره کرکره‌ها را پایین می‌کشیم و اصولاً پلیس ما را نمی‌بیند.
خانم 50ساله‌ای که در مجاورت یکی از این خانه‌های بازی در کرج زندگی می‌کند، درباره مشکلات این خانه‌های بازی گفت: متأسفانه هیچ نظارتی روی این خانه‌های بازی نیست، معلوم نیست کی باز می‌کنند؟ کی می‌بندند؟
او ادامه داد: همین خانه بازی کناری ما شب‌ها امکان ندارد زودتر از دو یا سه صبح تعطیل کند و بعضی از شب‌ها هم تا صبح فعالیت می‌کند، چندین بار هم با پلیس تماس گرفتیم اما کاری از پیش نرفت، متأسفانه شب‌ها صدای موسیقی بلند و وحشتناکی که از این خانه بازی می‌آید آسایش را از همسایگان گرفته است.
این سخنان از سوی چند تن از دیگر همسایگان در خانه‌های بازی دیگر نیز مورد تأکید قرار گرفت و تأیید شد.
عجیب اما واقعی؛ صدور مجوز خانه‌بازی‌ها توسط اتحادیه کتابفروشان
علی‌رضا رحمتی رئیس هیئت ورزش‌های همگانی استان البرز، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کرج، درباره وضعیت صدور مجوز و نظارت بر این خانه‌بازی‌ها گفت: متأسفانه در زمان حاضر بیش از 8 ماه است که صدور مجوز خانه‌های بازی یا همان اتاق‌های فرار از اداره‌کل ورزش و جوانان و بالطبع هیئت ورزش‌های همگانی گرفته شده و به اصناف سپرده شده است.
وی ادامه داد: از زمانی هم که صدور مجوزها از این هیئت گرفته شده است، هیچ بازرسی‌ای از این اماکن به‌عهده اداره‌کل ورزش و جوانان نبوده و انجام نشده است.
او محل صدور مجوزها را اتحادیه ناشران، کتابفروشان و نوشت‌افزار استان دانست و گفت: به‌نظر می‌رسد نظارت نیز باید با این صنف باشد.
رحمتی ادامه داد: خانه‌های بازی تا زمانی که در اختیار اداره‌کل ورزش و جوانان بود، این هیئت و همچنین بازرسی اداره‌کل ورزش و جوانان به‌صورت مستمر بر فعّالیت‌های این خانه‌های بازی، نظارت داشت و به‌شدت با متخلفان برخورد می‌شد.
داود توانگر رئیس اتحادیه ناشران، کتابفروشان و نوشت‌افزار استان البرز در پاسخ به این سؤال “آیا مجوز این اتاق‌های فرار و خانه‌های بازی از سوی آن اتحادیه صادر می‌شود یا خیر؟” گفت: در زمان حاضر و پس از اجرای صدور مجوز الکترونیک که در سامانه انجام می‌شود، صدور مجوز این نوع کسب‌وکار و یا رسته به این اتحادیه سپرده شده است و این اتحادیه آن را انجام می‌دهد.
وی درباره نظارت بر نحوه عملکرد و فعّالیت این صنف گفت: نحوه نظارت که به‌عهده اماکن است، چرا که بسیاری از این اتاق‌های فرار به‌صورت زیرزمینی کار می‌کنند و مجوزی برای آنها صادر نشده است، پس در نتیجه نظارتی نیز به‌روی آنها صورت نمی‌گیرد.
از 150 خانه‌بازی فعال کرج فقط 40 خانه مجوز دارند
توانگر ادامه داد: من به‌صورت ناشناس چندین واحد از این رسته را ورود کردم و دیدم، متأسفانه موضوعاتی در آن مشاهده کردم که امکان گفتن آن را ندارم ولی همه آنها را به پلیس اماکن اطلاع دادم و خواستار برخورد جدی با این واحدها شدم.
رئیس اتحادیه ناشران، کتاب‌فروشی و نوشت‌افزار استان البرز ادامه داد: من بارها اعلام کرده‌ام که امکان بازرسی از این رسته برای اتحادیه نوشت‌افزار میسر نیست و آن را به دستگاه قبلی خود انتقال دهید امّا هنوز این اتفاق نیفتاده است.
داود توانگر درباره تعداد واحدهای فعّال در این بخش گفت: به‌نظر می‌رسد با توجه به تحقیقاتی که صورت گرفته حدود 150 خانه بازی بزرگسال یا همان اتاق فرار در شهر کرج فعّال است که فقط 40 اتاق فرار دارای مجوز است.
این مسئول اتحادیه ضمن تشکر از اقدامات پلیس امنیت و اماکن استان البرز اظهار داشت: البته در هر جا که نیاز بوده پلیس امنیت و اماکن وارد شده و نسبت به پلمب این واحدها اقدام کرده است، اما نکته اینجاست که این واحدها به‌دلیل ارتباطی که با یکدیگر دارند، به‌محض اینکه مطلع می‌شوند پلیس اماکن وارد یک واحد شده است، به‌سرعت به هم اطلاع می‌دهند و همه واحدها تعطیل می‌کنند و امکان بازرسی و برخورد با آنها به حداقل می‌رسد.
به هر روی به‌نظر می‌رسد، خانه‌های بازی بزرگسالان، هرچند اگر در ابتدا با اهداف عالیه‌ای اجازه فعّالیت به آنان داده شد، اما در ادامه و به‌دلیل ضعف نظارت بر آنان چه از سوی اداره‌کل ورزش و جوانان و چه از سوی اصناف و وزارت صمت، مشکلات جدی اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی در آنان پدید آمده و سبب ترویج سبک زندگی غربی شده است و نیاز است مسئولان امر اول، محل اصلی صدور مجوز برای این نوع کسب‌وکار را مشخص کنند تا بتوان نحوه نظارت بر آن را پیگیری کرد و دوم، با توجه به اینکه این نوع بازی‌ها به ترویج سبک زندگی متضاد با شعائر اسلامی و انقلابی می‌پردازد، نظارت فرهنگی و اجتماعی دقیق‌تری به‌روی آنها صورت گیرد.
گزارش: عبدالرحمان کمالی