محبوبه بیدکی - طرح رتبه‌بندی معلمان که با هدف ارتقاءکیفیت آموزشی و افزایش انگیزه در جامعه فرهنگیان کلید خورد، در حال حاضر اجرای آن با انتقادات جدی مواجه شده است، این قانون که قرار بود بستری برای توانمندسازی و به‌روزرسانی دانش معلمان فراهم آورد، از دیدگاه برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس، در عمل به مسیر دیگری گام نهاده است.
برخی از کارشناسان با رویکردی انتقادی نسبت به بندهایی از این قانون، به ویژه الزام مقاله‌نویسی، هشدار می‌دهند که این اصرار نه تنها با فلسفه اصلی طرح در تضاد است، بلکه به ابزاری برای افزایش فشار بر فرهنگیان و کاهش اعتماد عمومی به اثربخشی رتبه‌بندی تبدیل شده است.
در این زمینه عبدالوحید فیاضی،نماینده مجلس شورای اسلامی،با اشاره به رویکرد کنونی در اجرای قانون رتبه‌بندی معلمان و نسبت به پیامدهای منفی آن هشدار داده و می گوید؛ تمرکز بر الزاماتی چون مقاله‌نویسی نه تنها با فلسفه اصلی این قانون در تضاد است، بلکه به افزایش فشار بر جامعه فرهنگیان و کاهش چشمگیر اعتماد عمومی به اثربخشی این طرح منجر خواهد شد.
وی با اشاره به اهداف اولیه قانون رتبه‌بندی که شامل ارتقاء کیفیت آموزشی و افزایش انگیزه معلمان بوده تأکید می کند که؛ شیوه فعلی اجرای آن، به ویژه اصرار بر تألیف مقاله و کتاب، عملاً معلمان را درگیر چالش‌هایی غیرمرتبط با وظایف اصلی‌شان می کند.
نماینده مردم نور و محمودآباد در مجلس ادامه می دهد؛یک معلم باید پیوسته دانش خود را به‌روز کرده و از تازه‌های علمی در تدریس بهره بگیرد، اما اجبار همگانی به نگارش مقاله، مسیری نادرست است،چرا که این سیاست نه تنها معیاری واقعی برای سنجش کیفیت تدریس نیست، بلکه زمینه‌ساز پدیده‌های نامطلوبی چون ‘مقاله‌فروشی’ و ‘تقلب’ شده که اعتبار کل طرح رتبه‌بندی را به خطر می‌اندازد.
عضو کمیسیون آموزش مجلس،لزوم ارجاع فوری آیین‌نامه رتبه‌بندی به کمیسیون متبوعش را ضروری می داندو خواستار بررسی دقیق این موضوع شده، که آیا تغییرات توانسته به نیازهای امروز معلمان و جامعه آموزشی کشور پاسخ دهد یا خیر،چرا که اگر اصلاحات تنها جنبه شکلی داشته باشد و همچنان الزامات ناکارآمدی مانند مقاله‌نویسی در نظام رتبه‌بندی پابرجا بماند، نمی‌توان انتظار داشت این قانون به رضایت‌مندی معلمان و بهبود واقعی آموزش منجر شود.
فیاضی در ادامه صحبت های خود، بر یافتن جایگزین‌های منطقی برای سنجش شایستگی معلمان تأکید کرده و پیشنهاد می دهد که؛معیارهای رتبه‌بندی باید بر اساس مؤلفه‌هایی چون مهارت‌های عملی تدریس، به‌روز بودن دانش تخصصی، میزان مشارکت فعال در برنامه‌های آموزشی و پرورشی و حتی بازنگری در نظام فوق‌العاده شغل و سنوات خدمت تعریف شود.
بر اساس گفته های وی، این معیارها بسیار واقع‌بینانه‌تر و قابل سنجش‌تر از اجبار به تولید مقاله هستند.
این نماینده مجلس در بخش پایانی صحبت‌های خود، هدف غایی قانون رتبه‌بندی را توانمندسازی معلمان، افزایش انگیزه و ارتقای کیفیت آموزش دانسته و خاطرنشان می‌کند که ؛این قانون در جزئیات گرفتار رویکردهای نادرست و آزمون و خطا شود، هم معلمان و هم دانش‌آموزان از آن آسیب خواهند دید. فیاضی تصریح کرد: «مطالبه اصلی ما بازگشت به روح واقعی قانون و طراحی سازوکاری است که نه تنها به ارتقای شأن معلمی کمک کند، بلکه آن‌ها را از درگیر شدن در تکالیف بی‌ثمر و فرسایشی نجات دهد.
در نهایت می توان گفت؛ قانون رتبه‌بندی معلمان با وجود نیت اولیه ارزشمند خود، در شیوه اجرا گرفتار چالش‌هایی شده است که اثربخشی آن را زیر سوال می برد و تأکید بیش از حد بر معیارهای غیرواقعی از جمله اجبار به مقاله‌نویسی، نه تنها به افزایش فشار روانی و کاری بر معلمان منجر شده، بلکه پدیده‌های نامطلوبی همچون مقاله‌فروشی را رواج می دهد و منجر به کاهش اعتبار کلی طرح خواهد شد،مطالبه اصلی جامعه فرهنگیان و دغدغه نمایندگان مجلس، بازنگری جدی در آیین‌نامه و جایگزینی معیارهای عملی و قابل سنجش است تا
واقعاً به مهارت‌های تدریس، به‌روز بودن دانش تخصصی و مشارکت فعال معلمان بها دهد. تنها با بازگشت به روح واقعی این قانون و طراحی سازوکاری منعطف و شایسته‌محور است که می‌توان انتظار داشت رتبه‌بندی معلمان به ابزاری قدرتمند برای ارتقاء شأن آنان و بهبود پایدار کیفیت نظام آموزشی کشور مبدل شود.
mojgan.bidaki88@gmail.com
