اختصاصی پیام آشنا- در هفته‌های اخیر، تحولات جدیدی در عرصه دیپلماسی ایران و ایالات متحده مشاهده می‌شود که به‌ویژه پیرامون مذاکرات هسته‌ای و روندهای مربوط به آن جریان دارد. در این میان، وزیر امور خارجه ایران، سید عباس عراقچی، به‌طور رسمی به تشریح جزئیات مذاکرات پیش‌رو پرداخت و تأکید کرد که ایران از مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده حمایت می‌کند و هیچ قراری برای تبدیل آن به مذاکرات مستقیم نداشته است.
شیوه مذاکره: غیرمستقیم یا مستقیم؟
سید عباس عراقچی در جمع خبرنگاران در جریان سفر خود به الجزایر به روشنی اعلام کرد که مذاکرات ایران و آمریکا در عمان به‌صورت غیرمستقیم برگزار خواهد شد. عراقچی با اشاره به این‌که ایران به شیوه غیرمستقیم برای مذاکرات با آمریکا تمایل دارد، خاطرنشان کرد: «آنچه که واقعاً اهمیت دارد، مؤثر بودن یا غیرمؤثر بودن مذاکرات، جدیت طرفین و نیات آن‌ها است.» وی همچنین تاکید کرد که شکل مذاکره، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، در اولویت ایران نیست بلکه آنچه اهمیت دارد، اراده طرفین برای رسیدن به یک توافق است.
وزیر امور خارجه ایران توضیح داد که روش مذاکره غیرمستقیم برای ایران راهی مؤثرتر و تضمین‌کننده‌تر است. وی افزود که اگر طرف مقابل اراده واقعی برای حل و فصل مسائل داشته باشد، مذاکره غیرمستقیم نیز می‌تواند به نتیجه مطلوب برسد. عراقچی در این خصوص گفت: «ما به این شیوه پیش خواهیم رفت و هیچ قراری برای تبدیل آن به مذاکره مستقیم نگذاشته‌ایم.» این اظهارات در پاسخ به گزارش‌های رسانه‌ای که از احتمال تبدیل مذاکرات غیرمستقیم به مذاکرات مستقیم سخن گفته بودند، مطرح شد.
چشم‌انداز مذاکرات و مسائل پیش رو
در کنار این اظهارات، عراقچی همچنین به هدف اصلی جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات اشاره کرد و تأکید کرد که ایران به دنبال احقاق حقوق مردم خود و رفع تحریم‌های ناعادلانه است. وی گفت: «اگر اراده واقعی در طرف مقابل وجود داشته باشد، این هدف قابل دست‌یابی است و به شیوه آن هم ارتباطی ندارد چه مستقیم باشد و چه غیرمستقیم.»
وزیر امور خارجه ایران تأکید کرد که مذاکرات غیرمستقیم در تاریخ روابط بین‌الملل سابقه دارد و به‌ویژه در شرایطی که طرفین به دلایل مختلف حاضر به مذاکره مستقیم نیستند، می‌تواند مؤثر باشد. به عنوان نمونه، عراقچی به مذاکرات بین روسیه و اوکراین اشاره کرد که به‌صورت غیرمستقیم و از طریق آمریکا انجام می‌شود.
واکنش‌های بین‌المللی
در همین حال، روسیه نیز حمایت خود را از این مذاکرات اعلام کرده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که روسیه از هرگونه مذاکرات ایران و آمریکا، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، حمایت می‌کند و آن را گامی مثبت در راستای کاهش تنش‌ها در منطقه ارزیابی کرد. وی افزود: «این روند به تنش‌زدایی پیرامون ایران منجر خواهد شد.»
در طرف مقابل، دولت آمریکا و به‌ویژه رئیس‌جمهور دونالد ترامپ از پیشرفت مذاکرات به‌صورت مستقیم سخن گفته‌اند. ترامپ در مصاحبه‌ای اعلام کرد که آمریکا در حال انجام مذاکرات مستقیم با ایران است، اما وزیر امور خارجه ایران بلافاصله در واکنش به این اظهارات تأکید کرد که مذاکرات در عمان غیرمستقیم خواهد بود.
نگاه به آینده
با این‌که هنوز مذاکرات به‌صورت رسمی آغاز نشده است، فضای سیاسی پیرامون آن بسیار داغ است. تحلیلگران بین‌المللی بر این باورند که در صورت وجود اراده واقعی در طرفین، این مذاکرات می‌تواند به نقطه عطفی در روابط ایران و آمریکا تبدیل شود. در عین حال، هنوز بسیاری از مسائل باقی‌مانده که باید مورد مذاکره قرار گیرند، از جمله موضوعات هسته‌ای و تحریم‌ها.
در نهایت، عراقچی با اشاره به ضرورت ایجاد اعتماد و اراده جدی طرفین برای رسیدن به توافق، توپ را در زمین ایالات متحده انداخت و گفت: «توپ در زمین آمریکاست و اگر طرف مقابل با اراده واقعی به عمان بیاید، حتماً به نتیجه خواهیم رسید.
