اختصاصی پیام آشنا- نوار غزه در حالی وارد نهمین ماه از جنگ میشود که پیامدهای محاصره و عملیات نظامی اسرائیل، شکل تازهای از جنایت علیه غیرنظامیان را به تصویر کشیده است. بر اساس بیانیه اخیر آژانس امدادرسانی سازمان ملل (آنروا)، رژیم صهیونیستی عمداً غیرنظامیان، از جمله بیش از یک میلیون کودک را، هدف سیاستهای گرسنگی و محاصره غذایی قرار داده است. گزارشهای سازمانهای بهداشتی نیز از افزایش بیسابقه مرگ ناشی از سوءتغذیه در میان کودکان حکایت دارد.
در کنار گرسنگی، بحران دارویی و تخریب زیرساختهای درمانی موجب شده خدمات پایهای مانند دیالیز، درمانهای اورژانسی و حتی تأمین آب آشامیدنی نیز مختل شوند. سازمان ملل هشدار داده است که ادامه این وضعیت میتواند محرومیت اجتماعی، قحطی، بیماری و مرگ را به «وضعیتی نرمال» در ذهن ساکنان غزه تبدیل کند؛ اتفاقی که نشانهای آشکار از یک فاجعه انسانی مهندسیشده است.
ناکامی جامعه جهانی؛ چرا واکنشها مؤثر نیست؟
با وجود هشدارهای مکرر آنروا، اوچا و دیگر نهادهای بینالمللی، دولت اسرائیل همچنان مسیر ارسال کمکهای بشردوستانه را سد کرده و مانع توزیع غذا، دارو و سوخت در داخل نوار غزه میشود. حتی کشتی «حنظله» که با هدفی نمادین و حامل کمکهای کوچک و فعالان حقوق بشر از اروپا به سمت سواحل غزه حرکت کرده، در معرض تهدید توقیف از سوی نیروی دریایی اسرائیل قرار گرفته است.
از سال ۲۰۰۸ تنها یک کشتی موفق به شکستن محاصره غزه شده؛ این نشان میدهد رژیم اسرائیل نهتنها به هیچیک از دستورهای بینالمللی پایبند نیست، بلکه از حمایت عملی قدرتهای غربی، بهویژه ایالات متحده، برای تداوم این محاصره بهره میبرد.
ابعاد سیاسی بحران؛ از آوارهسازی تا فشارهای داخلی بر اسرائیل
بر اساس گزارشی از وبسایت آکسیوس، طرحی بلندمدت از سوی تلآویو در جریان است که هدف آن، انتقال کامل دو میلیون ساکن غزه به نزدیکی مرز مصر است؛ امری که عملاً بازگشت به سناریوی نکبت ۱۹۴۸ را یادآور میشود. در این طرح حتی نام کشورهایی مانند اتیوپی و اندونزی برای پذیرش آوارگان به میان آمده است. چنین اظهاراتی نشان میدهد پروژه آوارهسازی، صرفاً یک واکنش نظامی نیست، بلکه بخشی از یک نقشه استراتژیک برای تغییر بافت جمعیتی فلسطین محسوب میشود.
از سوی دیگر، شکاف در ساختار سیاسی آمریکا نسبت به عملکرد اسرائیل نیز در حال بروز است. اظهارات صریح برنی سندرز، سناتور ارشد دموکرات، مبنی بر ادامه جنایات اسرائیل در کرانه باختری و انتقاد از قتل شهروند آمریکایی توسط شهرکنشینان، نقطه عطفی در مواضع رسمی واشنگتن بهشمار میرود.
جنبش مردمی در فلسطین؛ شعلهای که خاموش نمیشود
همزمان با تشدید بحران در غزه، اعتراضات مردمی در کرانه باختری جان تازهای گرفته است. فلسطینیان در نابلس، جنین و رامالله به خیابانها آمدند تا فریاد همبستگی با غزه و اعتراض به سیاستهای رژیم صهیونیستی را سر دهند. این تظاهرات، اگرچه تحت سرکوب شدید نظامی برگزار میشود، اما نشاندهنده پایداری اجتماعی و وحدت ملی در برابر پروژههای پاکسازی قومی است.
سکوت بینالمللی یا همراهی با جنایت؟
نکته اساسی آن است که فاجعه در غزه دیگر صرفاً یک بحران منطقهای نیست، بلکه به آزمونی برای وجدان جهانی تبدیل شده است. تداوم این وضعیت در کنار ناتوانی یا بیعملی قدرتهای بزرگ، مشروعیت ساختارهای بینالمللی را به چالش کشیده است.
اگر جامعه جهانی نتواند در برابر این حجم از گرسنگی، تخریب و آوارگی اقدامی مؤثر انجام دهد، این خطر وجود دارد که آینده نظم جهانی بر پایه چشمپوشی از جنایات جنگی و بیتفاوتی نسبت به حقوق بشر شکل بگیرد.