اختصاصی پیام آشنا- حمله اخیر رژیم صهیونیستی به دوحه، که هدف آن رهبران جنبش حماس بود، نه تنها قوانین بین‌المللی را نقض کرد بلکه مسیر دیپلماسی منطقه‌ای را نیز تحت تأثیر قرار داد. وزارت خارجه قطر اعلام کرده است که روز دوشنبه، نشست فوق‌العاده سران کشورهای عربی و اسلامی برای بررسی این تجاوز برگزار خواهد شد. این نشست، نشانه‌ای از همبستگی منطقه‌ای با قطر در برابر اقدامات رژیم صهیونیستی است.
واکنش‌های دیپلماتیک و دیدار با آمریکا
در پی این حمله، مقامات قطری با دونالد ترامپ و فرستاده او، استیو ویتکاف، در نیویورک دیدار کردند. موضوعات اصلی این دیدار شامل خشم دوحه از حمله تل‌آویو، توافق آتش‌بس و آزادی زندانیان در غزه و توافق دفاع استراتژیک میان قطر و آمریکا بود. با این حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد اعتماد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نسبت به آمریکا کاهش یافته است، زیرا واشنگتن قادر به مهار رژیم صهیونیستی در حملات اخیر نبوده است.
موساد و حمله هوایی ناکام
روزنامه واشنگتن‌پست فاش کرد که موساد پیش‌تر قصد اجرای عملیات زمینی برای ترور رهبران حماس در قطر را داشته، اما این مأموریت لغو شد. به جای آن، تل‌آویوحمله هوایی انجام داد که رهبران اصلی حماس آسیبی ندیدند، اما چند تن از نزدیکان هیأت حماس و یک افسر قطری کشته شدند. این حمله نزدیک بود به کشته شدن یک مسئول عالی‌رتبه قطری منجر شود. تحلیلگران معتقدند این اقدام، نشان‌دهنده صبر تمام‌شده نتانیاهو برای عملیات نظامی در غزه و نادیده گرفتن مذاکرات آتش‌بس است.
احیای نیروی عربی مشترک توسط مصر و توصیه ایران
در واکنش به این تنش‌ها، مصر پیشنهاد احیای نیروی عربی مشترک را مطرح کرده است؛ نیرویی مشابه پیمان ناتو که قادر باشد در صورت حمله به هر کشور عربی وارد عمل شود. این طرح با مشارکت حدود ۲۰ هزار نیروی مصری و هماهنگی با عربستان و سایر کشورهای منطقه در حال بررسی است. هدف قاهره تقویت امنیت جمعی و افزایش توان نظامی ارتش خود است، بدون اینکه بهانه‌ای برای ورود به درگیری مستقیم با تل‌آویو ایجاد شود.
هم‌زمان، علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در صفحه رسمی خود در شبکه‌های اجتماعی، با اشاره به تجاوز رژیم صهیونیستی به قطر، خواستار تشکیل «ستاد عملیات مشترک» میان کشورهای اسلامی شد. به گفته لاریجانی، چنین ستادی می‌تواند پاسخی عملی و بازدارنده در برابر تهدیدات تل‌آویو فراهم کند و مانع از ادامه تجاوز به کشورهای اسلامی شود. کارشناسان بر این باورند که ادغام چنین رویکردی با ابتکار مصر برای نیروی عربی مشترک می‌تواند امنیت جمعی منطقه‌ای را تقویت کرده و مسیر دیپلماسی را از خطرات احتمالی محافظت کند.
حمله به دوحه، تضعیف مسیر دیپلماسی منطقه‌ای
کارشناسان مسائل بین‌الملل بر این باورند که حمله تل‌آویو به دوحه، فراتر از یک اقدام نظامی، «حمله‌ای هدفمند به دیپلماسی و تلاش‌های سیاسی برای حل بحران‌های منطقه‌ای» محسوب می‌شود. به گفته این تحلیلگران، این عملیات نشان داد حتی کشورهایی که نقش میانجی و میزبان مذاکرات صلح را برعهده دارند، از تجاوز و تهدید مصون نیستند؛ امری که می‌تواند اعتماد بین‌المللی به کانال‌های دیپلماتیک را به‌شدت کاهش دهد.
از منظر راهبردی، چنین اقداماتی پیامدهای گسترده‌ای برای امنیت منطقه دارد. حمله به دوحه، علاوه بر ایجاد شکاف در تعامل میان کشورهای عربی و آمریکا، تلاش‌های میانجیگری قطر برای آتش‌بس و تبادل زندانیان در غزه را نیز به خطر انداخته است. کارشناسان معتقدند این اقدام، پیام روشن رژیم صهیونیستی را به بازیگران منطقه‌ای و جهانی منتقل می‌کند: مسیر دیپلماسی بدون همراهی قدرت نظامی تل‌آویو، فاقد ضمانت اجرایی است.
راهکار مؤثر کارشناسان برای مقابله با این سیاست، شکل‌گیری اجماع منطقه‌ای و جهانی است که بتواند فشار عملی بر تل‌آویو وارد کند و نه صرفاً بیانیه‌های سیاسی صادر شود. حمایت عملی از جبهه مقاومت و ایجاد سازوکارهای امنیتی و سیاسی مشترک در جهان اسلام، تنها راهکار واقعی برای جلوگیری از تداوم تجاوزات و بازتعریف نظم منطقه‌ای است. در غیر این صورت، اقدامات مشابه تل‌آویو می‌تواند الگویی برای تضعیف دیپلماسی و استمرار بی‌ثباتی در خاورمیانه ایجاد کند.
اعضای ارشد حماس اعلام کرده‌اند که حمله به دوحه، مانع اجرای طرح آتش‌بس و تبادل زندانیان پیشنهادی ترامپ بوده است. این اقدام، تهدید آشکار دیپلماسی و میانجیگری قطر در خاورمیانه به شمار می‌آید و پیامدهای بلندمدتی برای امنیت منطقه خواهد داشت.
