اختصاصی پیام آشنا- در پی حمله بی‌سابقه آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران در اول تیر ماه امسال و پاسخ موشکی مستقیم جمهوری اسلامی به پایگاه هوایی العدید در قطر، منطقه وارد مرحله‌ای از تقابل آشکار شد که توازن جدیدی از بازدارندگی و قدرت را رقم زده است؛ توازنی که با نفی انحصار آمریکا و رژیم صهیونیستی در میدان ابتکار عمل، به‌ویژه در حوزه نظامی، همراه است.
پنتاگون سرانجام تأیید کرد که یکی از موشک‌های شلیک‌شده ایران در عملیات «بشارت فتح» به پایگاه العدید اصابت کرده؛ پایگاهی که به‌عنوان قلب عملیات نظامی آمریکا در منطقه شناخته می‌شود. سخنگوی ارشد پنتاگون اذعان کرده که هرچند بخشی از موشک‌ها رهگیری شده‌اند، اما یک موشک بالستیک به هدف اصابت کرده و خساراتی به بار آورده است. تحلیل‌های ماهواره‌ای رسانه‌هایی مانند آسوشیتدپرس اما روایتی جدی‌تر از این ماجرا ارائه داده‌اند: نابودی یک گنبد ژئودزیکی حامل تجهیزات ارتباطی حیاتی آمریکایی‌ها در این پایگاه.
در این میان، عملیات ایران که در پاسخ به حمله مستقیم آمریکا به تاسیسات هسته‌ای در فردو، اصفهان و نطنز انجام شد، معادلات امنیتی منطقه را به‌طور کامل دگرگون کرده است. برای نخستین بار پس از دهه‌ها، یک کشور منطقه‌ای مستقیماً به یکی از بزرگ‌ترین مراکز فرماندهی آمریکا در غرب آسیا موشک بالستیک شلیک کرده و موفق به اصابت شده است.
دوراهی ترامپ: دیپلماسی یا تبعیت از تل‌آویو؟
هم‌زمان، روایت رسانه‌هایی مانند وال‌استریت ژورنال از دیدار اخیر ترامپ و نتانیاهو در کاخ سفید، پرده از اختلافات پنهانی در رویکردها نسبت به ایران برمی‌دارد. ترامپ، در حالی‌که از یک‌سو مدعی ترجیح دیپلماسی است، از سوی دیگر مخالفتی با طرح‌های تجاوزگرانه نتانیاهو علیه ایران نشان نمی‌دهد. او به‌صراحت می‌گوید که نمی‌خواهد مجبور به بمباران ایران شود، اما همان‌قدر روشن است که در برابر تهدیدهای تل‌آویو نیز ایستادگی نکرده است.
نتانیاهو نیز در کاخ سفید، به ترامپ هشدار داده که در صورت بازگشت ایران به مسیر ساخت سلاح اتمی، اسرائیل دست به اقدام نظامی خواهد زد. بدین ترتیب، مسیر مذاکرات آینده با پیچیدگی مضاعفی مواجه خواهد بود.
اعتماد، حلقه مفقوده مذاکرات
در حالی که تلاش‌هایی از سوی تهران برای بازگشت به مسیر گفت‌وگوها صورت گرفته، از جمله اظهارات رئیس‌جمهور ایران درباره آمادگی برای مذاکره در گفت‌وگو با تاکر کارلسون، اما به نظر می‌رسد اعتماد سیاسی که یکی از پایه‌های هرگونه توافق است، در پی حملات اخیر به‌شدت آسیب دیده است.
مسعود پزشکیان با صراحت تأکید کرده که بازگشت به میز مذاکره تنها زمانی ممکن است که تضمین‌هایی برای عدم تکرار حملات و اقدامات متجاوزانه داده شود. وی به ترور فرماندهان ایرانی، دانشمندان هسته‌ای و حملات به مناطق مسکونی نیز به‌عنوان مصادیق بحران‌ساز یاد کرده که مسیر صلح را تهدید می‌کند.
آینده توافق هسته‌ای: تعویق یا نابودی؟
در ارزیابی رسانه‌های آمریکایی، حملات مشترک آمریکا و رژیم صهیونیستی تنها توانسته‌اند برنامه هسته‌ای ایران را تا حدودی به تعویق بیندازند، نه اینکه آن را متوقف کنند. بخشی از ذخایر اورانیوم ایران، هنوز دست‌نخورده باقی مانده و احتمال بازیابی آن وجود دارد. به‌رغم خسارات وارده به نطنز و فردو، منابع اطلاعاتی تل‌آویو نگران از بازگشت ایران به مسیر غنی‌سازی در تاسیسات اعلام‌نشده‌اند.
آغاز عصر پاسخ‌های متقارن
تحولات اخیر نشان از پایان یک‌جانبه‌گرایی در نظم امنیتی منطقه دارد. عملیات «وعده صادق ۳» و «بشارت فتح» نماد عبور ایران از موضع صرفاً دفاعی و ورود به عرصه پاسخ‌های متقارن است. اگرچه آمریکا به‌دنبال مدیریت بحران و ارائه تصویری کنترل‌شده از پیامدهای این تقابل است، اما واقعیت‌های میدانی و تحلیل‌های مستقل، از فروریختن نسبی هیبت نظامی واشنگتن در منطقه حکایت دارد.
